Nowe zmiany w Kodeksie spółek handlowych

Niedługo, gdyż 13 października wejdzie w życie najnowsza nowelizacja Kodeksu spółek handlowych. Wprowadza ona znaczące zmiany w zakresie funkcjonowania spółek prawa handlowego, w tym w zakresie posiedzeń Zarządu oraz kompetencji rad nadzorczych. Do tego, przedmiotowa nowelizacja, dodaje przepisy dotyczące Grup spółek. 

Jaka jest podstawa prawna nowelizacji Kodeksu spółek handlowych? Czego dotyczą wprowadzane zmiany? Jaki jest ich kształt? Na wszystkie te pytania znajdziesz od[powiedź w niniejszym wpisie.

Jaka jest podstawa prawna i zakres nowelizacji Kodeksu spółek handlowych?

Najnowsza nowelizacja ksh, wprowadzona została przez ustawę z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 807).

Zakres zmian jest bardzo szeroki i dotyczy wielu obszarów regulacji prawnych.

Do najważniejszych należą:

  • wprowadzenie przepisów normujących istnienie i funkcjonowanie Grup spółek,
  • dokonanie zmian w normach dotyczących rad nadzorczych spółek kapitałowych,
  • dokonanie zmian w przepisach dotyczących zarządów spółek kapitałowych,
  • rozszerzenie katalogu przestępstw, których popełnienie stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym wyklucza możliwość sprawowania funkcji w spółkach kapitałowych.

Przepisy normujące istnienie i funkcjonowanie Grup spółek

Podstawowym celem przepisów wprowadzających prawo Grup spółek jest uregulowanie wzajemnych relacji oraz sposobu funkcjonowania pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład holdingów. Stanowią one formę zrzeszenia kilku spółek, powiązanych ze sobą kapitałowo lub personalnie. Na ogół jedna z nich jest dominująca i kontroluje działalność pozostałych.

Podstawowym uregulowaniem w tym zakresie jest wskazanie przez ustawodawcę, iż przedmiotowe przepisy będą stosowane tylko i wyłącznie w stosunku do spółki dominującej i spółki zależnej, które podjęły uchwałę o uczestnictwie w Grupie spółek, a także odpowiednio do spółki powiązanej ze spółką dominującą, jeśli jej umowa lub statut tak stanowią.

Ustawodawca ustanowił także zasadę, że Spółka dominująca oraz spółka zależna, które uczestniczą w Grupie spółek, kierują się nie tylko interesem spółki, ale także interesem Grupy spółek, o ile nie zmierza to do pokrzywdzenia wierzycieli lub wspólników mniejszościowych albo też akcjonariuszy mniejszościowych spółki zależnej.

Nowe przepisy przewidują, że spółka dominująca będzie miała możliwość  wydawania spółce zależnej wiążącego polecenia dotyczącego prowadzenia spraw spółki. Regulują one także  sposób jego wykonania i możliwość odmowy jego realizacji przez spółkę zależną.

Spółka dominująca została wyposażona także w prawo do przeglądania w każdym czasie ksiąg i dokumentów spółki zależnej oraz żądania udzielenia przez nią informacji. Rada nadzorczej spółki dominującej, uzyskała kompetencję do sprawowania nadzoru nad realizacją interesu Grupy spółek przez spółkę zależną. Można go będzie wyłączyć na podstawie umowy lub zapisu statutowego.

Uczestnictwo w grupie spółek ujawniane będzie w Krajowym Rejestrze Sądowym, a stosowanie przepisów prawa Grup spółek możliwe będzie dopiero po ujawnieniu odpowiedniej wzmianki w tym zakresie.

Ustawodawca zdecydował również, iż przepisów prawa Grup spółek dotyczących spółek zależnych nie będzie stosowało się wobec:

  • spółki publicznej,
  • spółki w likwidacji,
  • spółki będącej podmiotem objętym nadzorem nad rynkiem finansowym.

Z kolei przepisów prawa dotyczących spółki dominującej nie będzie stosowało się wobec Skarbu Państwa.

Oczywiście prawo Grup spółek jest znacznie bardziej obszerne, niż wynika to z powyższego opisu – w tym artykule ograniczyłam się jedynie do jego najważniejszych postanowień.

Zmiany w normach dotyczących rad nadzorczych spółek kapitałowych

Nowelizacja KSH wprowadziła szereg  nowych obowiązków i uprawnień rady nadzorczej. Dotyczą one każdego rodzaju spółki kapitałowej.

Do najważniejszych uregulowań w tym przedmiocie należą:

  • wprowadzenie obowiązku corocznego sporządzania i składania zgromadzeniu wspólników lub walnemu zgromadzeniu akcjonariuszy sprawozdania z działalności rady nadzorczej,
  • wprowadzenie uprawnienia do żądania od zarządu, prokurentów i osób zatrudnionych w spółce sporządzenia lub przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień dotyczących spółki oraz spółek zależnych i powiązanych,
  • wprowadzenie w spółkach, których sprawozdanie finansowe podlega badaniu ustawowemu, obowiązkowego uczestnictwa kluczowego biegłego rewidenta spółki w posiedzeniach rady nadzorczej, których przedmiotem jest ocena sprawozdania finansowego spółki oraz z działalności zarządu, ocena wniosków dotyczących podziału zysku oraz sprawozdania z wyników tychże ocen,
  • wprowadzenie możliwości ustanawiania uchwałą rady nadzorczej doraźnych lub stałych komitetów rady nadzorczej,
  • wprowadzenie możliwości podjęcia przez radę nadzorczą uchwały w sprawie zbadania przez doradcę rady nadzorczej określonej sprawy dotyczącej działalności lub majątku spółki,
  • ujednolicenie zasad podejmowania uchwał rady nadzorczej, a więc w głosowaniu jawnym oraz bezwzględną większością głosów
  • wprowadzenie obowiązku protokołowania uchwał rady nadzorczej – w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
  •  określenie trybu funkcjonowania rady nadzorczej, w tym roli jej przewodniczącego oraz zasad zwoływania i odbywania posiedzeń rady nadzorczej – w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej.

W tym ostatnim zakresie, nowelizacja stanowi, iż pracami rady nadzorczej kieruje przewodniczący, na którym spoczywa obowiązek należytego organizowania jej prac, a w szczególności zwoływania posiedzeń tego organu.

Zmiany w przepisach dotyczących zarządów spółek kapitałowych

Nowelizacja dokonała również poważnych zmian w zasadach funkcjonowania zarządów spółek kapitałowych, w szczególności polegających na:

  • wprowadzeniu obowiązku protokołowania uchwał zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
  • wprowadzeniu obowiązku niezwłocznego udzielania radzie nadzorczej informacji m.in. o podjętych uchwałach, sytuacji spółki, postępach w realizacji wyznaczonych kierunków rozwoju oraz transakcjach i innych zdarzeniach wpływających lub mogących wpłynąć na sytuację majątkową spółki. Dotyczy to spółki akcyjnej,
  • wprowadzeniu obowiązku przekazania radzie nadzorczej lub jej doradcy na jej lub jej doradcy żądanie wszystkich informacji, dokumentów, sprawozdań oraz wyjaśnień dotyczących spółki. Zmiana to obejmuje wszystkie spółki kapitałowe.

Nowe przepisy wspólne dla organów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółek akcyjnych

Nowelizacja wprowadziła też nowe wspólne przepisy dla zarządów i rad nadzorczych w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkach akcyjnych. Należą do nich:

  • wprowadzenie powinności zachowania przy wykonywaniu obowiązków przez członka zarządu i rady nadzorczej staranności wynikającej z zawodowego charakteru działalności oraz obowiązku lojalności wobec spółki,
  • wprowadzenie zakazu ujawniania tajemnic spółki także po wygaśnięciu mandatu,
  • wprowadzenie zasady obliczania kadencji w pełnych latach obrotowych, chyba, że umowa spółki lub statut nie stanowią inaczej,
  • wyłączenie odpowiedzialności cywilnoprawną członków zarządu i rady nadzorczej za szkodę wyrządzoną spółce, jeśli działali oni w sposób lojalny wobec spółki i w granicach uzasadnionego ryzyka gospodarczego, w tym na podstawie informacji, analiz i opinii, które powinny być w danych okolicznościach uwzględnione przy dokonywaniu starannej oceny.

Rozszerzenie katalogu przestępstw

Nowelizacja rozszerzyła także katalog przestępstw, których popełnienie stwierdzone prawomocnym wyrokiem skazującym, wyklucza możliwość sprawowania funkcji w spółkach kapitałowych.  Dotyczy to możliwości sprawowania roli członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora oraz prokurenta.

Nowe przestępstwa polegają na:

  • przyjmowaniu korzyści majątkowych lub osobistych albo ich obietnic w związku z pełnieniem funkcji publicznej,
  • udzielaniu lub obietnicy udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji,
  • pośrednictwie w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę z jednoczesnym powołaniem się na wpływy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi,
  • udzieleniu lub obietnicy udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w w/w instytucjach, polegające na bezprawnym wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji,
  • przekroczeniu uprawnień lub niedopełnieniu obowiązków przez funkcjonariusza publicznego mogącym skutkować szkodą interesu publicznego lub prywatnego.

Dodać trzeba, że ustawodawca zobowiązał Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego do udzielania z urzędu sądom rejestrowym informacji o osobach, które od dnia wejścia w życie nowelizacji KSH nie będą mogły pełnić funkcji w spółkach kapitałowych.

Powiązane posty