Masz w planach wybudowanie domu albo zakup mieszkania, które jest w stanie deweloperskim? A może zdecydowałeś już jaką inwestycję wybierzesz i zdążyłeś ją sfinansować – masz lokum, ale rozważasz w jaki sposób najlepiej będzie kupić materiały?
Niezależnie od tego, w której sytuacji właśnie się znajdujesz, jeżeli masz z nią styczność po raz pierwszy, może być ona dla Ciebie skomplikowana. Znalezienie zespołu fachowców, którzy zajmą się Twoją budową to pierwsze wyzwanie, które Cię czeka – jednak zdecydowanie nie ostatnie. Będziesz się musiał zająć jeszcze szeregiem ważnych spraw. Jeżeli chodzi o zainwestowanie dużej kwoty, którą będziesz musiał wydać na zakup materiałów budowlanych (i później na robociznę), zdecydowanie powinieneś wiedzieć, jak wszystkie związane z nimi kwestie wyglądają od strony podatkowej.
W umowie, którą zawrzesz z wykonawcą remontu albo budowy jedną z najważniejszych kwestii będzie podatek VAT za materiały budowlane. Dlaczego ta kwestia jest tak ważna?
Ile wynosi podatek VAT w budownictwie?
Podstawowa stawka podatkowa w branży budowniczej dla osób prywatnych wynosi standardowe 23%. Dotyczy ona wszelkiego rodzaju gruntów, a więc działek budowlanych, jak również materiałów budowlanych, które kupisz na fakturę dla osoby prywatnej albo paragon.
Czy osoba prywatna może uzyskać zwrot podatku VAT na fakturze za materiały budowlane?
Osoba, która nie prowadzi działalności z gospodarczej, może skorzystać z prawa do uzyskania zwrotu podatku za część materiałów budowlanych. Powinieneś jednak wiedzieć, że jest to możliwe jedynie, jeżeli budynek lub lokal charakteryzuje się odpowiednimi parametrami. Jako wnioskodawca musisz z kolei złożyć niezbędne dokumenty oraz wypełnić wniosek w określonym terminie.
Powierzchnia domu jednorodzinnego nie może przekraczać 300 metrów kwadratowych, z kolei mieszkania – 150 m2. Są to jednak wartości zmienne – które mogą się zwiększyć w zależności od ilości dzieci, które są wychowywane w danej rodzinie. Ma to związek z programem Mieszkanie dla Młodych oraz ulgami skierowanymi dla wszystkich, którzy chcą kupić swój pierwszy własny dom. Jeżeli na przykład wychowujesz trójkę dzieci, mieszkanie może być większe o 85 m2, z kolei dom o 110 m2. Możesz jednak zaliczyć jedynie dzieci, które nie ukończyły jeszcze osiemnastego roku życia. Wiek ten nie dotyczy to jednak dzieci niepełnosprawnych (bez względu na wiek) oraz uczących się (do 25. roku życia).
Jak rozliczyć podatek VAT na usługi budowlane?
Zwrot podatku VAT za materiały budowlane, jak napisałam już wyżej, jest możliwy tylko w konkretnych przypadkach i w określonym terminie. Przede wszystkim, możesz go złożyć tylko raz i nie może nastąpić to później, niż w ostatnim dniu roku kalendarzowego, w którym przystąpiłeś do użytkowania wybudowanego przez Ciebie mieszkania albo domu. Z wnioskiem o zwrot podatku VAT za materiały budowlane może wystąpić tylko jeden inwestor – lub, w przypadku małżeństwa – oboje. Oczywiście, jeśli jest to inwestycja wspólna. Jeżeli małżonkowie złożą osobne wnioski w różnych Urzędach Skarbowych, powinni zawiadomić o tym fakcie US, w którym złożył wniosek drugi z małżonków.
Co bardzo ważne, zwrot podatku VAT obejmuje jedynie wydatki na materiały budowlane poniesione dokładnie od dnia wydania pozwolenia na budowę. To bardzo ważna informacja na przykład dla osób, które chcą kupić materiały jeszcze w trakcie oczekiwania na wydanie decyzji – chociażby dlatego, że aktualnie znalazły korzystną promocję. Pamiętaj, że jeśli zdecydujesz się na zakupy zbyt wcześnie, nie będziesz mógł ubiegać się o zwrot podatku VAT.
Kiedy można kupić materiały budowlane z VAT 8%?
Istnieje jednak jeszcze inna opcja kupna materiałów budowlanych, która może być dla Ciebie bardzo korzystna. Mowa tutaj o przypadku, w którym osoba wykonująca usługę budowlaną w jej ramach zakupi wszystkie niezbędne materiały. Fachowiec remontowy czy budowlany sam kupi materiały, w związku z czym odliczy je od własnego podatku. Jeśli jako inwestor zdecydujesz się na zlecenie wykonawcy usługi budowlanej kupna materiału, masz do wyboru dwie drogi:
- wykonawca kupi zlecone materiały w swoim imieniu, za swoje pieniądze i na swój rachunek. Wówczas musisz się z nim rozliczyć podczas wypłacania stawki za robociznę, którą ustaliłeś wcześniej;
- właściciel działalności kupi materiały budowlane w Twoim imieniu za pieniądze, które mu powierzysz.
Roboty budowlane w mieszkaniach posiadają podatek od usług, który wynosi 8%. Wykonawca ma możliwość zmniejszenia swojego podatku o ten, który został naliczony w cenie materiałów. W rzeczywistości zazwyczaj wygląda to tak, że podatek wykonawcy będzie się równał 0 zł, a czasem może zostać nawet zwrócony VAT za materiały budowlane postaci nadwyżki z US. W drugim przypadku to Ty, jeśli dysponujesz imiennymi fakturami na swoje dane, możesz uzyskać zwrot VAT za większość materiałów budowlanych. Muszą jednak zostać spełnione wcześniej wskazane warunki. Pamiętaj jednak, że VAT dla osoby prywatnej wynosi aż 23% – i jest to najwyższa możliwa ze stawek.
Jak wystawić fakturę za usługę z materiałem?
Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się na wystawienie dla swoich klientów faktury za usługę wraz z kupnem materiałów budowlanych i chce to zrobić poprawnie, podejść do tego w sposób indywidualny, zwracając uwagę przede wszystkim na to:
- czy wykonywanych jest kilka odmiennych transakcji, które można byłoby wykonać odrębnie;
- czy wykonywana jest tylko jedna usługa, a materiały mają charakter pomocniczy lub uzupełniający;
- czy sprzedawca dostarcza jedynie towar, a usługi mają za zadanie jedynie umożliwić nabywcy skorzystanie z zakupionych materiałów.
Jak rozliczyć usługi budowlane z Urzędem Skarbowym?
Obowiązek podatkowy związany jest przede wszystkim z miejscem świadczenia usług, ich charakterem oraz rodzajem nabywcy. Jak wskazuje artykuł 19 Ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wykonania usługi. Oprócz tego, jeśli wykonawca usługi budowlanej otrzyma jedynie część należnej mu kwoty, obowiązek podatkowy będzie dotyczył daty otrzymania tej właśnie płatności.
Wykonawca powinien wystawić fakturę za usługi budowlano-montażowe oraz budowlane maksymalnie w ciągu 30 dni od wykonania pracy. Jeśli jej nie wystawi lub zrobi to po terminie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu, w którym powinien to zrobić.
Jeżeli wykonawca wcześniej pobierze zaliczkę lub zadatek, obowiązek podatkowy powstanie w momencie jej otrzymania. Mowa jednak jedynie o kwocie, którą wówczas otrzymał. Wykonawca powinien również wystawić fakturę zaliczkową, za kwotę, którą otrzymał.
Jeśli świadczy on usługi budowlane w sposób ciągły, to znaczy przez okres dłuższy niż rok, obowiązek podatkowy powstaje w każdym roku rozliczeniowym – aż do momentu, w którym cała usługa zostanie rozliczona. Dzieje się tak jednak tylko, kiedy nie został wskazany termin rozliczeń.
Co to jest mechanizm odwrotnego obciążenia?
Mechanizmem odwrotnego obciążenia nazywamy rozliczeniem podatku od dokonanej czynności, która podlega opodatkowaniu VAT, do której zobowiązany jest nabywca towarów i usług. Do usług tego rodzaju zaliczamy przede wszystkim roboty budowlane, które są powiązane ze stawianiem budynków mieszkalnych – zarówno z ich budową, jak i przebudową. Oprócz tego, zaliczamy do nich również wiercenie studni czy ujęć wodnych oraz przygotowanie terenu pod rozpoczęcie budowy.
Jeśli chcesz sprawdzić, czy dana usługa zalicza się do czynności związanych z mechanizmem odwrotnego obciążenia, powinieneś zajrzeć do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (w skrócie PKWiU), którą znajdziesz na stronie WWW Głównego Urzędu Statystycznego.
Jeśli chcesz rozliczyć transakcję w taki sposób, muszą również zostać spełnione trzy warunki:
- usługodawca powinien być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT;
- usługobiorca powinien być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT;
- usługodawca powinien świadczyć usługi jako podwykonawca.
Jeśli zostaną one spełnione, rozliczenie podatku VAT przekształca się w obowiązek nabywcy. Należy wystawić fakturę niezawierającą podatku VAT, kwoty brutto ani też stawki podatku. Zamiast tego na fakturze zamieszcza się zapis o odwrotnym obciążeniu.
Jakie usługi mogą zostać objęte preferencyjną stawką 8% VAT?
Wcześniej przedstawiłam Ci przykłady, kiedy obowiązkiem inwestora jest opłacenie podatku VAT. Jak jednak sytuacja przedstawia się, jeżeli to wykonawca wystawi fakturę na materiały budowlane oraz usługi? Jak wskazują przepisy, które znaleźć można w ustawie o VAT, obniżona stawka podatku od towarów i usług może dotyczyć przebudowy albo też budowy obiektu budowlanego. Ujmując rzecz wprost: podatek od usług, który zapłacisz w wysokości VAT 8%, może być zastosowany do wszystkich usług budowlanych wraz z materiałami.
Kwestia podatku VAT za usługi budowlane jest opisana wyczerpująco w Ustawie z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Powinieneś zwrócić szczególną uwagę na artykuł 2 punkt 12 ustawy o VAT, w którym znajduje się informacja dotycząca obiektów budownictwa mieszkaniowego. Zgodnie z nią są to wszelkiego rodzaju budynki mieszkalne do stałego zamieszkania, które zostały ujęte w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych. W artykule 41, w ustępie 12 Ustawy o VAT znajdziemy z kolei informacje rozstrzygające dla kwestii wielkości podatku VAT za konkretne usługi. Jeżeli zajdzie taka potrzeba, zawsze będziesz mógł się do nich odnieść oraz zapoznać się ze wszelkimi informacjami.
Jak widzisz, budowa domu czy jego kupno i remont jest stosunkowo skomplikowaną kwestią, jeśli chodzi o podatki. Warto jednak wiedzieć, jak prawidłowo (i najbardziej korzystnie) się rozliczyć a także jakie warunki ustalić z firmą, wykonującą budowę. Nieznajomość przepisów może nie tylko wpłynąć negatywnie na Twoje finanse, ale i przysporzyć Ci sporo stresu.
