Nie ulega wątpliwości, iż brak zdolności sądowej zarówno powoda, jak i pozwanego skutkuje odrzuceniem pozwu, jeżeli braku tego nie można uzupełnić w sposób wskazany w art. 70 i 71 k.p.c. (art. 199 § 1 pkt 3 oraz § 2 k.p.c.).
Nie budzi również wątpliwości, że zdolność sądową mają osoby fizyczne i prawne (art. 64 § 1 k.p.c.) oraz organizacje społeczne dopuszczone do działania na podstawie obowiązujących przepisów, choćby nie posiadały osobowości prawnej (art. 64 § 2 k.p.c.). Jak słusznie zdaniem strony powodowej zauważa Sąd Najwyższy w wydanym postanowieniu z dnia 28 stycznia 2004 roku w sprawie o sygn.akt IV CK 183/03 „ dopuszcza się możliwość uściślenia oznaczenia strony w trybie art. 350 k.p.c. i to także w sytuacji, gdy jako pozwana wskazana została jednostka organizacyjna osoby prawnej zamiast tej osoby. Podmiotowe przekształcenie powództwa staje się natomiast aktualne dopiero wówczas, gdy wady w oznaczeniu podmiotowych granic procesu nie można naprawić w drodze sprostowania niedokładności w oznaczeniu stron (zob. np. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 czerwca 1980 r., IV CR 182/80, OSNCP 1981, nr 2-3, poz. 30, z dnia 18 czerwca 1998 r., II CKN 817/97, OSNC 1999, Nr 1, poz. 16, z dnia 11 października 2001 r., II CKN 559/99, OSNC 2002, Nr 6, poz. 82, z dnia 1 kwietnia 2003 r., II CKN 1422/00, nie publ.)” . Nadto Jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 1 kwietnia 2003 r.(sygn. akt II CKN 1422/00, opubl. LEX nr 583950) do niewłaściwego oznaczenia strony pozwanej dochodzi właśnie wtedy gdy powód, nie orientując się kto, według przyjętej konstrukcji prawnej, powinien być stroną, wskazał jako pozwanego jednostkę organizacyjną osoby prawnej, zamiast tej osoby. W takich przypadkach nie ma przeszkód, aby naprawić występującą wadę w drodze sprostowania oznaczenia strony. Należy uznać, że mylne oznaczenie w pozwie strony pozwanej nie daje samo przez się podstawy do odrzucenia pozwu, gdy z uzasadnienia zawartego w nim żądania jest widoczne, kogo powód miał zamiar pozwać (por. wyr. SN z dnia 22.06.2006 r., V CSK 139/06, niepubl., postanowienie SN z dnia 15 maja 2009 r., II CSK 681/08, niepubl.).
Podkreślenia wymaga fakt, iż w piśmiennictwie przyjmuje się nawet, że okoliczność, iż strona pozwana została w pozwie określona jedynie oznaczeniem jej oddziału, nie oznacza per se, że proces toczy się przeciwko nieistniejącemu podmiotowi, a w konsekwencji, że znajduje zastosowanie art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. przesądzający o obowiązku odrzucenia pozwu.
Jednolicie przyjmuje się, że powód na którym ciąży obowiązek oznaczenia strony pozwanej może uściślić jej oznaczenie , jeżeli nie prowadzi ono do naruszenia tożsamości stron, zaś nieprecyzyjne oznaczenie w pozwie strony pozwanej nie daje samo przez się podstawy do odrzucenia pozwu.
Podążając za wyrażonym przez Sąd Najwyższy stanowiskiem zawartym w sprawie toczącej się pod sygn. Akt III CSK 72/14 status strony postępowania cywilnego posiada więc wyłącznie przedsiębiorca, który utworzył oddział dla wykonywania działalności gospodarczej. Działalność tego oddziału ma charakter zależny i powoduje bezpośrednie powstanie praw i obowiązków po stronie przedsiębiorcy Również w judykaturze wyrażane jest jednolite stanowisko, że posłużenie się firmą oddziału osoby prawnej, nie oznacza, że stroną czynności prawnych lub procesowych jest oddział tej osoby jako niezależny podmiot stosunków prawnych. W takim przypadku w postępowaniu sądowym stroną jest sama osoba prawna mająca swój oddział, z którego działalnością wiąże się przedmiot postępowania sądowego. Sam oddział nie ma odrębnej, od będącego osobą prawną przedsiębiorcy, podmiotowości w sferze prawa cywilnego, nie posiadając odrębnej od tego przedsiębiorcy zdolności sądowej. Nie przesądza to jednak, że w sprawie stroną pozwaną był oddział przedsiębiorcy, a nie sam przedsiębiorca, z tej tylko przyczyny, że obok określenia w skróconej formie brzmienia firmy przedsiębiorcy formie wskazano na siedzibę jego oddziału, a nie na siedzibę pozwanej osoby prawnej. Nawet posłużenie się firmą oddziału osoby prawnej nie oznacza, że stroną postępowania jest oddział jako niezależny podmiot stosunków prawnych, ponieważ stroną w postępowaniu sądowym jest wówczas sama osoba prawna będąca przedsiębiorcą zagranicznym mającym w Polsce swój oddział (wyrok SN z dnia 11 października 2013 r., I CSK 769/12, OSNC-ZD, 2014, nr D, poz. 70).
Mylne oznaczenie w pozwie strony pozwanej nie daje więc samo przez się podstawy do odrzucenia pozwu, gdy z uzasadnienia zawartego w nim żądania jest widoczne kogo powód miał zamiar pozwać (wyrok SN z dnia 22 czerwca 2006 r., V CSK 139/06, niepubl., postanowienie SN z dnia 15 maja 2009 r., II CSK 681/08, niepubl.). Tym bardziej więc niewłaściwe określenie wyłącznie siedziby osoby prawnej, przez wskazanie siedziby jej oddziału nie uzasadnia uznania, że stroną pozwaną jest oddział osoby prawnej nie mający zdolności sądowej.
Konkludując wskazać należy, iż powód, na którym ciąży obowiązek oznaczenia strony pozwanej, może uściślić jej oznaczenie, jeżeli nie prowadzi ono do naruszenia tożsamości stron, a mylne oznaczenie w pozwie nie daje podstaw do odrzucenia pozwu, gdyż z przebiegu procesu widoczne jest, kogo powód miał właściwie zamiar pozwać (wyrok SN z 13 czerwca 1980r., IV CR 182/80, OSNC 1981, nr 2-2, poz.30; wyrok SN z 22 czerwca 2006r. V CSK 139/06, Lex nr 196953). O ile Sąd w dalszym ciągu posiada wątpliwości co do oznaczenia strony pozwanej, powinien w oparciu o art.70§1 kpc w zw. z art.130§1 kpc wezwać do uzupełnienia braków pozwu (por.wyrok SN z 18 marca 2010r., V CNP 79/09, Lex nr 603895, postanowienie SN z 11 kwietnia 1968r. II CR 59/68, Lex nr 6312). Jak słusznie wskazano w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 2010r. V CNP 79/09 (lex nr 603895), iż „Zgodnie z art.126§1 pkt 1 i §2 kpc prawidłowe oznaczenie stron procesu jest obowiązkiem powoda, który w pozwie powinien wskazać ich imiona i nazwiska lub nazwy oraz oznaczyć miejsce zamieszkania bądź siedziby. Nie ulega jednak wątpliwości, iż w sytuacji, kiedy istnieją jakiekolwiek wątpliwości w tym względzie, sąd powinien sprawdzić wskazane przez powoda dane, aby ustalić prawdziwą tożsamość stron”. Warunek utrzymania tożsamości uznać należy za spełniony w sytuacji, gdy z przebiegu postępowania i podejmowanych w nim czynności jego uczestników jasno wynika, iż chodziło cały czas o tego samego pozwanego z dodatkowym wskazaniem wchodzącej w jego struktury placówki.
Reasumując, moim zdaniem w sprawie, w której powód oznaczył pozwanego poprzez jego oddział trudno jest uznać by zaistniał wypadek wystąpienia braku zdolności sądowej pozwanego i to tego rodzaju, iż nie ma możności jego sanowania w trybie art.70 kpc. Tym samym moim zdaniem brak jest podstaw do odrzucenia pozwu na podstawie art.199§1 pkt 3 i § 2 kpc .
