Funkcje jakie obecnie spełnia Krajowy Rejestr Sądowy to funkcja ewidencyjna, informacyjna, legalizacyjna oraz funkcja gwarancyjna.
Z dniem wejścia w życie w ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, stał się on źródłem informacji o podmiotach gospodarczych. Z tą chwilą również stało się konieczne, całkowite przerejestrowanie do nowego rejestru, podmiotów wpisanych dotychczas do rejestru wcześniejszego, jakim był rejestr RHB – Rejestr Handlowy B. Nie wszystkie podmioty uczyniły zadość powyższemu obowiązkowi.
Do niedawna nadal istniały podmioty, które były wpisane do rejestru RHB – Rejestru Handlowego B i które, mimo ciążącego obowiązku, nie dokonały czynności związanych z ich przerejestrowaniem do Krajowego Rejestru Sądowego. Początkowo czynności związane z przerejestrowaniem m.in. spółek handlowych z RHB do KRS miały zostać pierwotnie dokonane przez podmioty zainteresowane do końca 2003 roku. Pomimo wielokrotnego przedłużania terminu na złożenie takiego wniosku przez ustawodawcę, część podmiotów nie skorzystała z takiej możliwości. Taki stan rzeczy nie mógł się ostać ze względu na fakt, iż podmioty wpisane do RH B pozostawały poza kontrolą i nadzorem sądów rejestrowych.
Finalnie od dnia dnia 1 stycznia 2016 roku, podmioty, które nie zostały przerejestrowane do KRS utraciły podmiotowość prawną a majątek tych podmiotów przeszedł na własność Skarbu Państwa z mocy prawa.
Z dniem 1 stycznia 2016 roku doszło do sytuacji, w której podmioty nieprzerejestrowane z RHB do KRS zostały wykreślone z dotychczasowego rejestru, a z chwilą wykreślenia, podmioty te utraciły podmiotowość (zdolność) prawną. Nadto, ich majątek został nabytych nieodpłatne z mocy prawa przez Skarb Państwa. Wprowadzenie takiego postępowania przeciwdziała sytuacji, w której majątek stałby się majątkiem niczyim.
Pozostaje zatem pytanie co dzieje się z zobowiązaniami tych podmiotów wobec osób trzecich?
W myśl nowych przepisów, odpowiedzialność Skarbu Państwa jest ograniczona wyłącznie z nabytego mienia tzw. odpowiedzialność cum viribus patrimoni.
Dodatkowym ograniczeniem odpowiedzialności Skarbu Państwa, jest wprowadzony roczny termin zawity do dochodzenia roszczeń przeciwko Skarbowi Państwa. Co ważne, termin ten biegnie od momentu (od chwili) nabycia majątku przez Skarb Państwa. W przypadku zainicjowania postępowania przed sądem przed upływem tego terminu, roszczenie wierzyciela nie wygaśnie. Ponadto, w przypadku gdy konkretne roszczenie wierzyciela zostało już stwierdzone tytułem egzekucyjnym, to jego roszczenie może wygasnąć w przypadku, gdy w terminie zawitym jednego roku, nie zostanie wszczęte postępowanie egzekucyjne przeciwko Skarbowi Państwa.
Powyższe rozwiązanie ma na celu zdaniem Ustawodawcy zmobilizowanie wierzycieli do wszczynania odpowiednich postępowań ale również ograniczenie stanu, w którym Skarb Państwa posiada ograniczone prawo do dysponowania nabytym mieniem.
WAŻNE! Pojęcie wierzycieli wobec których Skarb Państwa nie będzie ponosił odpowiedzialności, nie obejmuje takich podmiotów jak np. wspólnicy czy akcjonariusze spółek handlowych, które utraciły zdolność prawną – w zakresie w jakim podmioty, te chciałyby dochodzić jakichkolwiek roszczeń związanych z ich prawami udziałowymi w podmiocie, który utracił byt prawny.
Zgodnie z dodanym art. 9 ust. 2a do Ustawy wprowadzającej, podmioty podlegające obowiązkowi wpisu do KRS, które były wpisane do rejestru sądowego na podstawie przepisów obowiązujących do dnia wejścia w życie tej ustawy i które do dnia 31 grudnia 2015 r. nie złożyły wniosku o wpis do rejestru, uznaje się za wykreślone z rejestru z dniem 1 stycznia 2016 r. Co więcej, majątek takich podmiotów przechodzi na własność Skarbu Państwa z mocy prawa.
Wprowadzenie ww. regulacji, w istocie której dochodzi do przejęcia majątku podmiotu przez Skarb Państwa uznać trzeba z pewnością za dyskusyjne, a nawet mogą być uznane za niezgodne z regulacjami konstytucyjnymi.
Z jednej strony wprowadzono przepisy w trosce o bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i z tej perspektywy, chęć wprowadzenia zmian, należy ocenić pozytywnie. Wskazany sposób zakończenia bytu prawnego podmiotu nieprzerejestrowanego z RHB, należy z pewnością uznać jako niekorzystny dla wspólników spółek. Zostają oni bowiem pozbawieni prawa do udziału w majątku likwidacyjnym nieprzerejestrowanej spółki. Po dokonanym wykreśleniu wierzycielom pozostaje dochodzenie roszczeń od Skarbu Państwa w zwykłym postępowaniu sądowym na podstawie przepisów ogólnych, co z pewnością nie będzie postępowaniem prostym i szybkim.
Sprawę komplikuje również bardzo krótki termin na dochodzenie roszczeń względem Skarbu Państwa tj. 1 rok od momentu (od chwili) nabycia majątku nieprzerejestrowanej spółki przez Skarb Państwa. Funkcje jakie obecnie spełnia Krajowy Rejestr Sądowy to funkcja ewidencyjna, informacyjna, legalizacyjna oraz funkcja gwarancyjna. Z tą chwilą również stało się konieczne, całkowite przerejestrowanie do nowego rejestru, podmiotów wpisanych dotychczas do rejestru wcześniejszego, jakim był rejestr RHB – Rejestr Handlowy B. Nie wszystkie podmioty uczyniły zadość powyższemu obowiązkowi.
